Φοιτητές του ΙΕΚ Ακμή γράφουν για την επέτειο του Πολυτεχνείου

39 χρόνια μετά... «Εδώ Πολυτεχνείο...»
της Νίνας Καρανικήτα

Η Ελλάδα βρισκόταν από τις 21 Απριλίου 1967 υπό τη δικτατορική διακυβέρνηση του στρατού, ενός καθεστώτος που είχε καταργήσει τις ατομικές ελευθερίες, είχε διαλύσει τα πολιτικά κόμματα και είχε εξορίσει, φυλακίσει και βασανίσει πολιτικούς και πολίτες με κριτήριο τις πολιτικές τους πεποιθήσεις.

iframe http://www.dailymotion.com/embed/video/xddfib height="270" width="480"Η χούντα, στην προσπάθειά της να ελέγξει κάθε πλευρά της πολιτικής, είχε αναμιχθεί στον φοιτητικό συνδικαλισμό από το 1967, απαγορεύοντας τις φοιτητικές εκλογές στα πανεπιστήμια, στρατολογώντας υποχρεωτικά τους φοιτητές και επιβάλλοντας μη εκλεγμένους ηγέτες των φοιτητικών συλλόγων στην Eθνική Φοιτητική Ένωση Eλλάδας (ΕΦΕΕ).


Αυτές οι ενέργειες όπως είναι φυσικό δημιούργησαν έντονα αντιδικτατορικά αισθήματα στους φοιτητές, όπως τον φοιτητή Γεωλογίας Κώστα Γεωργάκη, ο οποίος αυτοπυρπολήθηκε δημόσια το 1970 στην Γένοβα της Ιταλίας σε ένδειξη διαμαρτυρίας ενάντια στη χούντα. Με αυτή την εξαίρεση, η πρώτη μαζική δημόσια εκδήλωση διαμαρτυρίας ενάντια στη χούντα ήρθε από τους φοιτητές στις 21 Φεβρουαρίου 1973.

Οι αναταραχές ξεκίνησαν λίγο νωρίτερα, στις 5 Φεβρουαρίου, όταν οι φοιτητές του Πολυτεχνείου αποφάσισαν αποχή από τα μαθήματά τους. Στις 13 Φεβρουαρίου γίνεται διαδήλωση μέσα στο Πολυτεχνείο και η χούντα παραβιάζει το πανεπιστημιακό άσυλο, δίνοντας εντολή στην αστυνομία να επέμβει.
11 φοιτητές συλλαμβάνονται και παραπέμπονται σε δίκη. Με αφορμή αυτά τα γεγονότα, στις 21 Φεβρουαρίου, περίπου 3-4.000 φοιτητές της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών κατέλαβαν το κτίριο της σχολής στο κέντρο της Αθήνας επί της οδού Σόλωνος, ζητώντας ανάκληση του νομού 1347 που επέβαλε την στράτευση "αντιδραστικών νέων", καθώς 88 συμφοιτητές τους είχαν ήδη στρατολογηθεί με τη βία.

Από την ταράτσα του κτιρίου απαγγέλλουν τον ακόλουθο όρκο: "Εμείς οι φοιτηταί των Ανωτάτων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων ορκιζόμαστε στ' όνομα της ελευθερίας να αγωνισθούμε μέχρι τέλους για την κατοχύρωση: α) των ακαδημαϊκών ελευθεριών, β)του πανεπιστημιακού ασύλου, γ) της ανακλήσεως όλων των καταπιεστικών νόμων και διαταγμάτων."

Η αστυνομία έλαβε εντολή να επέμβει και πολλοί φοιτητές σε γύρω δρόμους υπέστησαν αστυνομική βία, χωρίς όμως τελικά να παραβιαστεί το πανεπιστημιακό άσυλο. Τα γεγονότα στη Νομική αναφέρονται συχνά ως προάγγελος της εξέγερσης του Πολυτεχνείου.

Τα γεγονότα
Στις 14 Νοεμβρίου 1973 φοιτητές του Πολυτεχνείου αποφάσισαν αποχή από τα μαθήματα και άρχισαν διαδηλώσεις εναντίον του στρατιωτικού καθεστώτος. Καθώς οι αρχές παρακολουθούσαν αμέτοχες, οι φοιτητές που αυτοαποκαλούνταν "Ελεύθεροι Πολιορκημένοι", οχυρώθηκαν μέσα στο κτίριο της σχολής επί της οδού Πατησίων και ξεκίνησαν τη λειτουργία του ανεξάρτητου ραδιοφωνικού σταθμού του Πολυτεχνείου.

Ο πομπός κατασκευάστηκε μέσα σε λίγες ώρες στα εργαστήρια της σχολής Ηλεκτρολόγων Μηχανικών από τον Γιώργο Κυρλάκη. Το, πλέον ιστορικό, μήνυμά τους ήταν "Εδώ Πολυτεχνείο! Λαέ της Ελλάδας το Πολυτεχνείο είναι σημαιοφόρος του αγώνα μας, του αγώνα σας, του κοινού αγώνα μας ενάντια στη δικτατορία και για την Δημοκρατία." Εκφωνητές του σταθμού ήταν η Μαρία Δαμανάκη, ο Δημήτρης Παπαχρήστος και ο Μίλτος Χαραλαμπίδης.

ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 16 ΝΟΕΜΒΡΗ
Στη Συνέλευση της Νομικής γίνεται πρόταση για επαφές με την «Επιτροπή για την αποκατάσταση της Δημοκρατικής Νομιμότητας». Η πρόταση απορρίπτεται. Από το πρωί χιλιάδες λαού έχουν συγκεντρωθεί γύρω από το Πολυτεχνείο. Μέσα στο χτίριο γίνεται γενική καθαριότητα.
Στα κάγκελα φωνάζονται συνέχεια τα συνθήματα.

Η επιτροπή Τάξης αναλαμβάνει να καθαρίσει το χτίριο από χαφιέδες που έχουν μπει μέσα. Ομάδες εργατών αναλαβαίνουν κύρια αυτό το καθήκον.
Δίπλα στο Ραδιοφωνικό σταθμό του Πολυτεχνείου λειτουργούν και 4 ερασιτεχνικοί σταθμοί, ο ΡΣΟ, ο ΡΣ Κολλιότσου, ο ΡΣ Φυσικού και ο Πρώτος Βοηθητικός.
Πολλά Γυμνάσια μένουν άδεια ενώ οι μαθητές κατεβαίνουν στον χώρο του Πολυτεχνείου. Ο κόσμος ολοένα πληθαίνει. Στις 10 το πρωί γίνεται η οργανωμένη και με πανώ είσοδος 500 οικοδόμων στο χτίριο. Φωνάζεται με ενθουσιασμό το σύνθημα «ΟΙΚΟΔΟΜΟΙ - ΦΟΙΤΗΤΕΣ». Οι οικοδόμοι κατευθύνονται στην αίθουσα Γκίνη όπου συγκαλείται καινούργια συνέλευση. Μαζί με τους οικοδόμους μπαίνουν και πολλοί μαθητές.

Από τον Ραδιοφωνικό Σταθμό του Πολυτεχνείου καλείται και πάλι ο λαός σε ΓΕΝΙΚΗ ΑΠΕΡΓΙΑ ενώ για τις 3:30 καλούνται οι δημοσιογράφοι για πρες-κόνφερανς από τη Συντονιστική Επιτροπή. Στο μεταξύ καταφθάνουν αγρότες από τα Μέγαρα και κρεμούν στα κάγκελα πανώ με το σύνθημα «ΑΥΤΗ Η ΓΗ ΕΙΝΑΙ ΔΙΚΗ ΜΑΣ».

Το πλήθος έξω από το Πολυτεχνείο πυκνώνει συνέχεια. Το μεσημέρι όλοι οι δρόμοι γύρω από το Πολυτεχνείο, από τη Χαλκοκονδύλη ως τη Μάρνη σε ακτίνα 500 και πλέον μέτρων από το Μετσόβιο, έχουν καταληφθεί από πλήθη κόσμου. Σ' αυτούς τους χώρους μοιράζονται χιλιάδες προκηρύξεις και τρυκ με αντικαθεστωτικά συνθήματα. Ο λαός προσφέρει τσιγάρα, χρήματα, τρόφιμα και λουλούδια.

Ο μεγάλος αριθμός των συγκεντρωμένων αναγκάζει από το πρωί τη διακοπή της κυκλοφορίας των αυτοκινήτων. Από το πρωί συγκροτούνται διαδηλώσεις. Οι πρώτες απ' αυτές έρχονται αντιμέτωπες με φράγμα αστυνομικών αλλά δεν γίνονται συγκρούσεις. Μέχρι τις 8 το βράδυ ο κόσμος γύρω από το Πολυτεχνείο ξεπερνάει τις 50.000.

Λεωφορεία, τρόλεϋ, Ι.Χ., είχαν ακινητοποιηθεί από το ΧΙΛΤΟΝ και οι περισσότεροι επιβάτες κατέβαιναν και συνέχιζαν με τα πόδια προς το Σύνταγμα και άλλες κεντρικές περιοχές.
Στις 4:30 το απόγευμα έχουν αρχίσει οι συγκρούσεις. Σπουδαστές της Παντείου συμπλέκονται με την αστυνομία στου Μακρυγιάννη.
Στις 5, διαδηλωτές ξεκινούν από το Πολυτεχνείο, φτάνουν στην Κάνιγγος αλλά επιστρέφουν χωρίς επεισόδια.
Από τις 6, διαδηλωτές έχουν επιχειρήσει πολλές φορές να κάνουν πορεία προς το Σύνταγμα.
Στις 6:30 οι διαδηλωτές ανεβαίνοντας τη Σταδίου φτάνουν στην πλατεία Κλαυθμώνος όπου συγκρούονται με αστυνομικούς που βρίσκονται εκεί. Οι συμπλοκές είναι βίαιες. Τραυματίζονται πολλά άτομα και μαθαίνεται ότι τραυματίστηκαν 14 αστυνομικοί και 9 διαδηλωτές.
Χιλιαδες λαου στο πλαι των φοιτητων....Τωρα δεν ειναι μονοι τους!

Στις 8, αρχίζει η χρήση των δακρυγόνων μαζικά και αδιάκριτα, με εντολή του διευθυντή της αστυνομίας Αθηνών, Χριστολουκά, που ήταν επικεφαλής των αστυνομικών δυνάμεων. Οι διαδηλωτές που βρίσκονταν εκείνη τη στιγμή στα Χαυτεία, διαλύθηκαν. Ξαναγυρίζουν στην Πατησίων έξω από το Πολυτεχνείο, ενώ πολλοί σκορπίζουν στις παρόδους της Σταδίου και της Πανεπιστημίου, όπου η κυκλοφορία των αυτοκινήτων είχε διακοπεί νωρίτερα.
Αυτοκίνητα με αστυνομικούς ρίχνουν δακρυγόνα και πυροβολισμούς, καταδιώκοντας τους διαδηλωτές μέχρι τον Αγιο Παντελεήμονα Αχαρνών. Οι διαδηλωτές συγκεντρώνονται πάλι στην πλατεία Βάθης και στην πλατεία Εξαρχείων απ' όπου όμως αναγκάζονται να φύγουν γιατί η αστυνομία συνέχιζε να ρίχνει δακρυγόνα.

Ο σταθμός Α' Βοηθειών είναι γεμάτος από τραυματίες. Οι διαδηλωτές, που ανάμεσα τους είναι πολλοί μικροί μαθητές, εργάτες και οικοδόμοι ανάβουν φωτιές σε πολλούς δρόμους. Στις 8:30 μπαίνει στη συνέλευση των εργατών ένας οικοδόμος τραυματισμένος και ανακοινώνει ότι άρχισαν οι συγκρούσεις με τη φράση: «Έξω σκοτώνουν τ' αδέλφια μας». Υπάρχουν ήδη 2 νεκροί. Ψηφίζεται η τρίτη διακήρυξη της συνέλευσης των εργατών του Πολυτεχνείου.

Ο ΠΡΩΤΟΣ ΝΕΚΡΟΣ...
Στις 9, οι διαδηλωτές στήνουν οδοφράγματα σε διάφορα σημεία κοντά στο Πολυτεχνείο. χρησιμοποιούν αυτοκίνητα, τρόλλεϋ, λεωφορεία, διάφορα αντικείμενα. Στις 9:05, από τη γωνία Πατησίων και Πανεπιστημίου μπροστά από το κατάστημα Μαρινόπουλου, θωρακισμένο όχημα της αστυνομίας ρίχνει δακρυγόνα και κατευθύνεται αργά προς το Πολυτεχνείο. Οι διαδηλωτές μέσα σε βροχή από δακρυγόνα τραγουδούν το «Πότε θα κάνει ξαστεριά» και φωνάζουν το σύνθημα «ΚΑΤΩ Η ΧΟΥΝΤΑ». Στις 10 πέφτουν πυροβολισμοί στην περιοχή του Πολυτεχνείου, τα δακρυγόνα και τα καπνογόνα πέφτουν ασταμάτητα. Οι νεκροί και οι τραυματίες πληθαίνουν.... Στις 10:25 σ' όλο το μήκος της Στουρνάρα οι διαδηλωτές άναβαν φωτιές. Το πλήθος ήταν συγκεντρωμένο μπροστά στην πτέρυγα του Πολυτεχνείου προς τη Στουρνάρα ψάλλοντας τον εθνικό ύμνο και φωνάζοντας τα συνθήματα: «ΚΑΤΩ Η ΧΟΥΝΤΑ», «ΑΠΕΡΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗ», «ΘΑΝΑΤΟΣ ΣΤΟ ΦΑΣΙΣΜΟ», «ΛΑΕ ΤΩΡΑ ΜΠΟΡΕΙΣ». Στις 11 οι πυροβολισμοί γενικεύονται. Οι διαδηλωτές ενισχύουν τα οδοφράγματα. Ο Ραδιοσταθμός καλεί το λαό σε συμπαράσταση.

ΣΑΒΒΑΤΟ 17 ΝΟΕΜΒΡΗ
00:05 Από τους στρατώνες στο Γουδί και του Διόνυσου ξεκινούν οι πρώτες φάλλαγγες αρμάτων με κατεύθυνση τον χώρο των συγκρούσεων.

00:20 Τα πρώτα τανκς κάνουν την εμφάνισή τους στον κόμβο των Αμπελοκήπων. Την ίδια σττγμή ολόκληρη περιοχή ακτίνας 3 χιλιομέτρων, με κέντρο το Πολυτεχνείο, βρίσκεται κάτω από τον έλεγχο των διαδηλωτών, που δίνουν σκληρές μάχες με ισχυρές αστυνομικές δυνάμεις, που προσπαθούν να ελέγξουν την περιοχή. Τα τανκς κινούνται άλλα προς τη λεωφόρο Βασιλίσσης Σοφίας και την Πανεπιστημίου.
Τα τανκς που κινούνται από τη λεωφόρο Αλεξάνδρας εγκλωβίζονται στην περιοχή της «Σόνιας», που έχει αποκλειστεί από αυτοκίνητα που έχουν τοποθετηθεί κάθετα στο δρόμο. Αποκλεισμένη με αυτοκίνητα, οικοδομικά υλικά και τρόλλεϋ ήταν και ολόκληρη η περιοχή μεταξύ των οδών Πειραιώς, Καποδιστρίου, Ηπείρου, Μάρνη, πλατεία Βάθης, Στουρνάρα, Χαλκοκονδύλη και Πατησίων, μπροστά στο Πολυτεχνείο, όπου είχαν τοποθετηθεί κάθετα λεωφορεία και τρόλεϋ. Για να μπορέσουν να κινηθούν τα τανκς και να φτάσουν στο Πολυτεχνείο, χρειάστηκε να μετακινήσουν τα αχρηστευμένα λεωφορεία και τα τρόλεϋ γερανοφόρα οχήματα της αστυνομίας.

1:29 Τέσσερα άρματα μάχης και δύο περιπολικά της αστυνομίας έρχονται στη διασταύρωση Πατησίων και Αβέρωφ. Ρίχνονται δακρυγόνα και ασφυξιογόνα. Τα μεγάφωνα του Πολυτεχνείου μεταδίδουν ότι οι στρατιώτες δεν θα κτυπήσουν. Αστυνομικοί με τεράστια γκλομπς στέκονται στη γωνία Πατησίων και Αβέρωφ. Ο χώρος έχει γεμίσει από αέρια. Τα μεγάφωνα απευθύνονται στους στρατιώτες: «Δεν μπορείτε να χτυπήσετε τ' αδέρφια σας».

1:32 Από την Αβέρωφ τα άρματα με αναμμένους τους προβολείς ξεκινούν για το Πολυτεχνείο αλλά αμέσως μετά σταματούν. Οι κλεισμένοι στο χτίριο ενισχύουν την άμυνα της κεντρικής πύλης με μία Μερσεντές. Παράλληλα χτυπούν τα κάγκελα ρυθμικά με διάφορα ξύλα. Στους γύρω δρόμους οι συγκρούσεις συνεχίζονται με ένταση. Τέσσερα άρματα μάχης κι ένα μεταγωγικό με στρατιώτες βρίσκονται στη γωνία Πατησίων - Αβέρωφ. Τανκς και θωρακισμένα περνούν μπροστά από το Πολυτεχνείο χωρίς να σταματήσουν.


1:35 Από τους στρατιώτες των αρμάτων ρίχνονται συνέχεια πυροβολισμοί. Ο ραδιοφωνικός σταθμός του Πολυτεχνείου εξακολουθεί να μεταδίδει προς τους στρατιώτες: «Είμαστε άοπλοι, θα σας υποδεχτούμε με χειροκροτήματα». Τα άρματα έχουν σταματήσει στις δύο γωνίες Πατησίων - Αβέρωφ και Πατησίων - Στουρνάρα. Στη γωνία Πατησίων και Στουρνάρα 200 αστυνομικοί με ρόπαλα και κράνη περιμένουν.

1:50 Ο ραδιοφωνικός σταθμός του Πολυτεχνείου διακόπτει προσωρινά. Υπάρχουν πληροφορίες ότι οι κλεισμένοι έχουν ετοιμάσει ισχυρά κοκτέιλ Μολότωφ γτα την αντιμετώπτση των αρμάτων. Αστυνομικοί επιχειρούν να μπουν από την Μπουμπουλίνας. Τα μεγάφωνα μεταδίδουν: «Παιδιά να μην πετάξετε τίποτα εναντίον τους. Να τους υποδεχθείτε με τη φράση "Αδέλφια μας φαντάροι".»


1:59 Ο σταθμός ξαναρχίζει να λειτουργεί. Τα άρματα Μ 48 και Μ 113 στρέφουν τα κανόνια τους κατά των κλεισμένων στο Πολυτεχνείο ενώ με τους προβολείς φωτίζουν τα παράθυρα του χτίριου. Τρία άρματα προχωρούν από την Αβέρωφ και σταματούν στην πόρτα του Πολυτεχνείου επί της Πατησίων. Οι στρατιώτες γεμίζουν τα πολυβόλα. Οι κλεισμένοι στο χτίριο φωνάζουν: «ΑΔΕΛΦΙΑ ΜΑΣ ΦΑΝΤΑΡΟΙ, Ο ΣΤΡΑΤΟΣ ΜΕ ΤΟ ΛΑΟ».


2:30 Εξω από το Πολυτεχνείο πέφτουν πυροβολισμοί. Στρατιώτες κινούνται έξω από το Πολυτεχνείο με οπλοπολυβόλα. Πεζοναύτες πιάνουν θέσεις έξω από το χτίριο.


2:45 Οι κλεισμένοι στο Πολυτεχνείο εξακολουθούν σκαρφαλωμένοι στα κάγκελα να φωνάζουν διάφορα συνθήματα.

2:57 Ακούγονται δύο δυνατοί πυροβολισμοί. Στην είσοδο του Πολυτεχνείου παρατάσσονται και άλλα τανκς. Ο ραδιοσταθμός του Πολυτεχνείου έχει διακόψει τη μετάδοση του. Μπροστά στην πύλη του Πολυτεχνείου βρίσκονται ο αστυνόμος με το κράνος και τον τηλεβόα, ένας πολίτης, ένας συνταγματάρχης και μερικοί στρατιώτες. Ακόμα βρίσκεται και αντιπροσωπεία των κλεισμένων στο χτίριο.

2:59 Τρία τανκς εφορμούν προς το Πολυτεχνείο. Ενώ οι διαπραγματεύσεις συνεχίζονται, ένα ΑΜΧ 30 που βρίσκεται απέναντι από την κεντρική πύλη του Πολυτεχνείου οπισθοχωρεί λίγο και μετά πέφτει με ορμή πάνω της. Η πύλη γκρεμίζεται και πολλά κορμιά πλακώνονται. Το άρμα προχωρεί συντρίβοντας το οδόφραγμα που βρίσκεται από πίσω από την πύλη και που αποτελείται κύρια από αυτοκίνητα. Μετά την είσοδο του τανκ αστυνομικοί και άνδρες των ΛΟΚ μπαίνουν στο Πολυτεχνείο ενώ όσοι βρίσκονταν στην πύλη και δεν χτυπήθηκαν υποχωρούν στο εσωτερικό.

ΚΥΡΙΑΚΗ 25 ΝΟΕΜΒΡΗ
Στρατιωτικό πραξικόπημα ανατρέπει τον Παπαδόπουλο και την κυβέρνηση Μαρκεζίνη. Ο νέος πρόεδρος της δημοκρατίας στρατηγός Φαίδων Γκιζίκης, ορκίζει κυβέρνηση με πρωθυπουργό τον Ανδρουτσόπουλο.

Όλοι εκείνοι έδωσαν το αίμα τους για να ζήσουμε εμείς σε μια χώρα με δημοκρατία ελευθερία λόγου και έκφρασης και μιας παιδείας που να αγγίζει έστω τα όρια της αξιοπρέπειας.Σήμερα βρισκόμαστε στην ίδια θέση με όλους εκείνους που πάλεψαν τότε,μόνο που εμείς αντι για χούντα το λέμε δημοκρατία... "λαέ πεινάς γιατί τους προσκυνάς",νομίζω πως δεν υπάρχει κάτι πιο επίκαιρο απο αυτό το σύνθημα..
Πολεμώντας το φόβο
της Νέλλης Ταμπουρά

Η ιστορία του Πολυτεχνείου με το πέρασμα του χρόνου από γεγονός έχει καταλήξει ένα υπέροχο παραμύθι με δράκο τη Δικτατορία και ήρωες την ιδέα και την προσπάθεια των φοιτητών να σκοτώσουν το τέρας.

Οι άνθρωποι με το πέρασμα του χρόνου ξέχασαν την αλήθεια και έφτιαξαν μια κομμένη και ραμμένη στα μέτρα τους. Υπήρχαν βασανισμοί την περίοδο της Χούντας; Υπήρχαν θύματα στο Πολυτεχνείο; Τι προηγήθηκε του Πολυτεχνείου; Ποιος ο πραγματικός ρόλος των φοιτητών στην ιστορία τόσο της Νομικής όσο και του Πολυτεχνείου; Ερωτήματα που όσο τα ψάχνεις βουλιάζεις μέσα σ’ έναν βούρκο πληροφοριών που λίγα κοινά έχουν μεταξύ τους.

Ευτυχώς, σε όλες τις παραλλαγές της η ιστορία έχει τους ίδιους πρωταγωνιστές.

Τα Πανεπιστήμια μετά την 21η Απριλίου 1967
Με τον ερχομό της στρατιωτικής δικτατορίας στην Ελλάδα τα Πανεπιστήμια έχασαν πολλά από τα χαρακτηριστικά τους, καθώς έδωσε ιδιαίτερο βάρος στον έλεγχο των Πανεπιστημίων.

Οι φοιτητικές οργανώσεις καταργήθηκαν και όσοι φοιτητές ήταν μέλη κάποιας αριστερής νεολαίας συλλαμβάνονταν και φυλακίζονταν ή εξορίζονταν. Εξέδωσαν δε διάταγμα όπου διέγραφαν απ’ τα Πανεπιστήμια τους φοιτητές που είχαν εξοριστεί. Στην πορεία στα αποτελέσματα των εισαγωγικών εξετάσεων, αν και είχαν επιτύχει, διέγραφαν από τις λίστες όσους είτε λόγω πολιτικών φρονημάτων δικών τους είτε των γονιών τους δε συμφωνούσαν με το τότε καθεστώς. Η Χούντα έδωσε προνόμια στους λίγους φοιτητές που τη στήριζαν.

Πράκτορες της ασφάλειας κυκλοφορούσαν μέσα στις αίθουσες διδασκαλίας. Επιπλέον, σε κάθε ανώτατη σχολή τοποθετήθηκε ένας στρατιωτικός ως κυβερνητικός επίτροπος, με στόχο να ελέγχει τη συμπεριφορά των καθηγητών και των φοιτητών.

Η Χούντα μαζί με τις απαγορεύσεις και τον έλεγχο έφερε και το φόβο. Έτσι, οι περισσότεροι Πανεπιστημιακοί καθηγητές αποφάσισαν να σιγήσουν ή και να συνεργαστούν με το καθεστώς. Λίγοι ήταν εκείνοι που επέλεξαν την αντίσταση.

Οι φοιτητές από την άλλη με το αίμα τους να βράζει φάνηκαν πιο θαρραλέοι και δραστήριοι. Άρχισαν σταδιακά να οργανώνουν αντιστασιακές ομάδες. Οι πιο γνωστές ήταν αυτή του «Ρήγα Φεραίου», της «Δημοκρατικής Άμυνας», του «Άρη» και της «Ελληνοευρωπαϊκής Κίνησης Νέων» (1971).

Η γενική δράση των αντιστασιακών ομάδων- τα βασανιστήρια των φοιτητών
Μότο όλων των φοιτητών οργανώσεων ήταν η αντίσταση χωρίς όπλα. Δε θέλανε να χυθεί αίμα και ιδιαίτερα του άμαχου πληθυσμού. Έτσι, αν και πολλές από αυτές χρησιμοποιούσαν τον κρότο ως μέσο για να ακουστούν φρόντιζαν να μην έχουν θύματα.

Οι οργανώσεις άρχισαν σιγά σιγά να αποκαλύπτονται αλλά ποτέ δεν χτυπήθηκαν στην καρδιά. Η «Δημοκρατική Άμυνα», εξαρθρώθηκε όταν ένας εκρηκτικός μηχανισμός έσκασε στα χέρια του καθηγητή, του Σάκη Καράγιωργα, εξαιτίας κάποιας καινούριας συνδεσμολογίας.

Πολλοί φοιτητές εκείνη την περίοδο συνελήφθησαν και βασανίστηκαν. Πολλές είναι οι μαρτυρίες που μιλάνε για βασανισμό στις φυλακές της Μπουμπουλίνας. Χαρακτηριστικός και βασικός τρόπος βασανισμού ήταν η φάλαγγα.

Η Χούντα επέμενε ότι δε γίνονταν βασανισμοί. Μολαταύτα υπάρχουν άνθρωποι που δηλώνουν ότι βασανίστηκαν και αρκετοί έγραψαν βιβλία με τις εμπειρίες τους.

Μια πρωτότυπη Αντίσταση-Το άγνωστο νέο αίμα
Το 1969 η Χούντα διοργάνωσε στο Παναθηναϊκό Στάδιο μια γιορτή νεολαία. Οι μαθητές λυκείου ήταν αναγκαστικό να παραβρεθούν σε αυτή τη γιορτή. Ο Παπαδόπουλος θα έβγαζε λόγο στους νέους, αλλά δεν είχε προβλέψεις την εφευρετικότητα της νεολαίας. Τα λυκειόπαιδα ζητωκραύγαζαν καθ’ όλη τη διάρκεια της ομιλίας χωρίς να αφήσουν το δικτάτορα να ακουστεί. Ήταν ένας έξυπνος τρόπος διαμαρτυρίας. Κανείς δε μπορούσε να προσάψει κάτι αρνητικό στους μαθητές αφού ουσιαστικά ήταν φωνές χαράς.

Η νέα φουρνιά φοιτητών, ειδικά της επαρχίας, είχαν ένα θετικό που δεν είχαν οι προηγούμενοι. Δεν τους ήξερε κανείς και δεν είχαν φάκελο. Αλλά δε γνωρίζονταν και μεταξύ τους. Έτσι, το να μάθουν και να αναγνωρίσουν ο ένας τον άλλο ήθελε κόπο και χρόνο. Ο ένας αναγνώριζε τον άλλο με τους εξής τρόπους: Από τις εφημερίδες που διάβαζαν, τα ανέκδοτα για τον Πατακό και τον τρόπο που αντιδρούσαν, από τις ταινίες που παρακολουθούσαν στο σινεμά καθώς και τις ταβέρνες και τα αντιστασιακά τραγούδια που άκουγαν εκεί.

Εκλογές στη Νομική- Η απολογία των 11- Ο νόμος στράτευσης
Τον Ιανουάριο του 1972, οι φοιτητές της Νομικής ζήτησαν διεξαγωγή εκλογών στους φοιτητικούς συλλόγους. Έτσι, μάζεψαν υπογραφές και στη συνέχεια κατέθεσαν αίτηση για εκλογές στο Πρωτοδικείο. Μετά τη Νομική, ακολούθησαν και άλλες σχολές με το ίδιο αίτημα.

Με αυτή την κίνηση η Χούντα κλονίζεται. Ο Λευκός Οίκος ζητά από το καθεστώς να δώσει κάποια στοιχεία ελευθεροποίησης. Έτσι, δίνεται το τελικό «οκ» για τη διεξαγωγή εκλογών στα Πανεπιστήμια.

Φυσικά, υπήρχε η επίβλεψη της Χούντας η οποία έβαλε και το χεράκι της στα αποτελέσματα. Δεν επέτρεψε να βγάλουν εφορευτικές επιτροπές οι φοιτητές, αλλά διάλεξαν εκείνοι τα άτομα που θα πάρουν μέρος σε αυτές, ελέγχοντας έτσι το αποτέλεσμα των εκλογών. Σε πολλές περιπτώσεις τα ψηφοδέλτια αντικαταστάθηκαν με άλλα και μάλιστα ο αριθμός τους ξεπερνούσαν σε αριθμό το σύνολο των φοιτητών που ψήφιζαν.

Τον Ιανουάριο του 1973, ο Μάκης Μπαλαούρας, ο Δημήτρης Παπαχρήστος και άλλοι εννιά φοιτητές της Ανωτάτης Εμπορικής τολμούν να δημοσιεύσουν μια μελέτη για τα προβλήματα που αντιμετώπιζε η σχολή τους. Αν και το κείμενό τους δεν περιείχε πολιτικές θέσεις η Χούντα ενοχλήθηκε.

Το καθεστώς έβαλε τον Πρύτανη να καλέσει τους φοιτητές σε απολογία. Με τις σειρά τους οι 11 φοιτητές κατέθεσαν στον Πρύτανη ένα υπόμνημα και συζήτησαν μαζί του. Αποχωρώντας από τη σχολή τους περίμενε μια παράξενη έκπληξη. Στην είσοδο της σχολής είχαν μαζευτεί φοιτητές οι οποίο τραγουδούσαν και φώναζαν συνθήματα. Η κίνηση αυτή στήριξης κατέληξε σε διαδήλωση στην Πατησίων.

Φυσικά, μια τέτοια πράξη δε μπορούσε να μείνει ατιμώρητη. Το Φεβρουάριο του 1973, ο Παπαδόπουλος θέτει νέο νόμο σύμφωνα με τον οποίο μπορεί να στρατεύσει φοιτητές με συνδικαλιστική δράση καθώς και αυτούς που απέχουν από τα μαθήματα (βλ φοιτητές Πολυτεχνείου που εκείνη την περίοδο είχαν αποφασίσει γενική αποχή από τα μαθήματα). Οι φοιτητές δεν έμειναν με σταυρωμένα χέρια. Στις 14 Φεβρουαρίου, για να διαμαρτυρηθούν μαζεύονται στο προαύλιο του Πολυτεχνείου. Αστυνομικές δυνάμεις όμως, περικύκλωσαν το κτήριο και εισέβαλαν απροειδοποίητα.

Εκείνη την ημέρα, πολλοί φοιτητές κατέληξαν στην ασφάλεια, από εκεί στον Εισαγγελέα και μετά για δίκη. Το ξύλο, φυσικά, δεν έλλειψε. Η σύγκλητος με τη σειρά της παραιτήθηκε διαμαρτυρόμενη για την καταπάτηση του ασύλου, ενώ μερικές μέρες μετά το καθεστώς , με το σκεπτικό ότι θα αποκεφαλίσει το φοιτητικό κίνημα, στρατεύει 80 άτομα.

Η κατάληψη της Νομικής πυροβολεί το φόβο
Με την παραπάνω κίνηση οι φοιτητές αγανάκτησαν. Μαζεύονται για άλλη μια φορά και αποφασίζουν να κάνουν κατάληψη στη Νομική. Ξημερώματα της κατάληψης κανονίζονται οι τελευταίες λεπτομέρειες μεταξύ των φοιτητών της Νομικής, της Ιατρικής και του Πολυτεχνείου που θα μαζεύονταν όλοι στη Νομική.

Την 21η Φεβρουαρίου του 1973, μαζεύονται στη Νομική 3.000 φοιτητές αιφνιδιάζοντας έτσι την Χούντα. Το απόγευμα της ίδιας μέρας άρχισαν οι επαφές των φοιτητών με την Πρυτανεία και τη Σύγκλητο. Όποιος προσπαθούσε να βγει από τη σχολή συλλαμβανόταν.

Η άρνηση του Παπαδόπουλου να φέρει πίσω τους στρατευμένους φοιτητές πολιτικοποιεί την κατάληψη. Oι φοιτητές άρχισαν να καλούν τον κόσμο να τους πλαισιώσει και να τους στηρίξει. Ο τότε επίσκοπος Αμβρούσης και καθηγητής θεολογίας μαζί με έναν μαθητή του πήγε φαγητό στους φοιτητές. Ήταν η εξαίρεση, καθώς τότε η ηγεσία της εκκλησίας και όσοι είχαν σχέση με αυτή ήταν με το μέρος της Χούντας.

Στις 3:00 το βράδυ ο Πρύτανης προσφέρεται αν βοηθήσει τους φοιτητές να αποδράσουν. Εκείνοι αρνούνται. Έτσι, και αλλιώς το απόγευμα της 2ης μέρας αποφασίζουν να σταματήσουν την κατάληψη, αφού πρώτα εξασφάλισαν ότι δε θα συλληφθεί κανείς και ότι δε θα εισβάλλει η αστυνομία.

Η κατάληψη στη Νομική έδωσε τεχνογνωσία στους φοιτητές και τους έδωσε τη δυνατότητα να καταλάβουν τη δύμανή τους και να εμπιστευτούν τους εαυτούς τους. Το μόνο κακό ήταν ότι πλέον είχαν εκτεθεί και τους γνώριζαν.

Ο Παπαδόπουλος, δέκα ημέρες μετά τα γεγονότα της Νομικής, κάλεσε τις συγκλήτους των Πανεπιστημίων και τους επέπληξε γιατί δεν μπορούσαν να ελέγξουν τους φοιτητές τους.
Όσο αφορά το βασικό αίτημα της κατάληψης, δηλαδή την ανάκληση των 80 φοιτητών, δεν ικανοποιήθηκε. Έτσι, τον Μάρτιο ξανακατέλαβαν τη Νομική. Η σύγκλητος του Πανεπιστημίου αυτή τη φορά απείλησε τους φοιτητές πως ή θα αποχωρούσαν σε λίγες ώρες ή θα έδινε άδεια στην αστυνομία να επέμβει. Οι φοιτητές δε βγήκαν και η αστυνομία μπήκε στο Πανεπιστήμιο. Έγιναν συλλήψεις, ενώ πολλοί έμειναν στη φυλακή για μήνες. Το φοιτητικό κίνημα αποκεφαλίστηκε: 80 άτομα ήταν στο στρατό και 30 στα χέρια της ΕΣΑ.

Οι φοιτητές ενέπνευσαν το κίνημα του Ναυτικού και το κίνημα έσωσε τους φοιτητές. Μετά το κίνημα του Ναυτικού ο Παπαδόπουλος βρέθηκε μπροστά σε μια μεγάλη αλήθεια: οι ένοπλες δυνάμεις δεν υποστήριζαν πλέον την επανάσταση. Έτσι, έδωσε στη δικτατορία ένα βουλευτικό μανδύα. Έγινε πρόεδρος της δημοκρατίας και έκανε τον κόσμο να πιστέψει ότι πλέον είχαν δημοκρατία. Τον Οκτώβριο, διόρισε τον Σπύρο Μαρκεζίνη πρωθυπουργό.

Για να πιστέψουν οι φοιτητές στην φιλελευθεροποίηση που ήθελε να προβάλει και έτσι να τους ηρεμήσει έβγαλε τους κυβερνητικούς επιτρόπους από τα Πανεπιστήμια και ακύρωσε το διάταγμα στράτευσης των φοιτητών.

Το Πολυτεχνείο
Το Πολυτεχνείο έγινε σύμβολο καταλάθος. Όλα ξεκίνησαν από μια λάθος πληροφορία που έφτασε στα αυτιά των φοιτητών της Νομικής, στις 14 Νοεμβρίου του 1973, την ώρα που πραγματοποιούσαν τη συνηθισμένη τους γενική συνέλευση και μιλούσαν για τα προβλήματα της σχολής του. «Στο Πολυτεχνείο κάνουν κατάληψη», είπε κάποιος και αμέσως έφυγαν να πάνε να στηρίξουν τους συμφοιτητές τους.

Όταν έφτασαν στο Πολυτεχνείο, δεν υπήρχε κατάληψη. Υπήρχε μια συνέλευση των μηχανολόγων. Τίποτα σπουδαίο. Φεύγοντας όμως βρέθηκε στο δρόμο τους μια κλούβα με αστυνομικούς η οποία βλέποντας τους φοιτητές κατέβασε τους αστυνομικούς στο δρόμο. Εκείνοι για να τους αποφύγουν μπήκαν στο Πολυτεχνείο. Από το πουθενά υπήρχαν κλεισμένοι φοιτητές στο Πανεπιστήμιο και ελεύθεροι αστυνομικοί στο δρόμο. Ο κόσμος άρχισε να μαζεύεται έξω από το Πολυτεχνείο ενώ φοιτητές και μαθητές μπήκαν μέσα.

Ξεκίνησαν συνελεύσεις. Κάποιοι φοιτητές ήθελαν να γίνει η κατάληψη θεωρώντας ότι εκείνη τη στιγμή γινόταν κάτι καινούριο, άλλοι πίστευαν ότι δεν ήταν η κατάλληλη στιγμή για κάτι τέτοιο.
Έφτιαξαν δε ραδιοφωνικό σταθμό για να μπορούν να μιλάνε με τον κόσμο και να μπορεί ο κόσμος να ακούει τη γίνεται στο Πανεπιστήμιο. Όλη η Αθήνα άκουγε τη συχνότητα την οποία εξέπεμπε το Πολυτεχνείο.

Την ίδια στιγμή η αστυνομία αντιλαμβανόμενη ότι αν έμεναν και άλλο μέσα θα δημιουργούταν χάος στην κοινωνία αλλά και στην έξοδο των φοιτητών, ζητά την εκκένωση του Πολυτεχνείου με τη βία. Ο αστυνόμος, Λουκάς Χριστολουκάς ζήτησε την άδεια από τον τότε Πρύτανη του Πολυτεχνείου, Κωνσταντίνο Κωνοφάγο, αλλά η απάντηση που πήρε ήταν αρνητική. Στη συνέχεια ο αστυνομικός ζήτησε άδεια από τον υπουργό παιδείας και τον πρωθυπουργό, Μαρκεζίνη, για να μπει με πολιτικά και να αδειάσει τη σχολή.

Πέμπτη 15 Νοεμβρίου
Ο κόσμος μαζευόταν έξω από τη σχολή. Έδινε λεφτά, φαγητό και ό,τι άλλο χρειάζονταν οι φοιτητές. Οι φοιτητές ήταν ενωμένοι και η σχολή πλημμύριζε από ένα επαναστατικό κλίμα.
Οι φοιτητές με δημοκρατικές διαδικασίες εκλέγουν συντονιστική επιτροπή.
Όσοι ήταν έξω σταμάτησαν την κυκλοφορία στους γύρω δρόμους, γράφανε συνθήματα στους τοίχους και μοιράζανε προκηρύξεις.

Παρασκευή 16 Νοεμβρίου
Οι φοιτητές συνεχίζουν τις συνελεύσεις ενώ έξω από το Πολυτεχνείο το κλίμα φουντώνει.
Στο πολιτικό παρασκήνιο καλείται υπουργικό συμβούλιο. Σε αυτό κυριαρχούν δυο απόψεις η μια της αστυνομίας, να ρίξουν δακρυγόνα, και η άλλη ήταν η εκκένωση με δραστικά μέτρα.
Το απόγευμα της ίδιας μέρας οι οικοδόμοι ξεκινούν διαδήλωση από τη Σταδίου μέχρι τη Κλαυθμώνος. Η αστυνομία καταπνίγει την διαδήλωση. Μέχρι της οχτώ το βράδυ στην Αθήνα είχε δημιουργηθεί μια κόλαση. Πυροβολισμοί και τραυματίες άλλοι από αυτούς έμπαιναν στο Πολυτεχνείο άλλοι πήγαιναν στα νοσοκομεία. Ο Σπύρος Ζουρνάτσης, μέλος της χουντικής κυβέρνησης του Μαρκεζίνη έχει παραδεχτεί ότι στις διαδηλώσεις της 16ης Νοεμβρίου υπήρξαν αρκετοί νεκροί.

Βλέποντας τις κινητοποιήσεις να αυξάνονται και τους φοιτητές να μην πτοούνται ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Σπύρος Παπαδόπουλος, έδωσε άδεια στο στρατό να επέμβει.

Το βράδυ η συνέλευση του Πολυτεχνείου έχει 5.000 άτομα, ενώ ο Κώστας Λαλιώτης και ο Κυριάκος Σταμένος επιλέγονται για να διαπραγματευτούν με το στρατό. Απόφαση των φοιτητών ήταν να αποχωρήσουν από το Πολυτεχνείο, αίτημα το οποίο μεταβίβασαν στο στρατό. Το μόνο που δεν είχε κανονιστεί ήταν το πώς θα έβγαιναν αφού έξω οι σφαίρες της αστυνομίας και τα δακρυγόνα χτυπούσαν στο ψαχνό.

Ποιος όμως πήρε την απόφαση να πέσει η πόρτα; Ο διαπραγματευτής του στρατού λέει ότι ήταν συμφωνημένη απόφαση με τους δυο φοιτητές. Οι φοιτητές από την πλευρά τους λένε ότι ποτέ δεν συμφώνησαν με αυτό: «ο στρατός δε διαπραγματεύεται».

Σάββατο 17 Νοεμβρίου
Το άρμα μάχης ρίχνει την πόρτα του Πολυτεχνείου και ο στρατός μπαίνει μέσα. Οι φοιτητές βγαίνουν έξω στους δρόμους οι αστυνομικοί πυροβολούσαν τους φοιτητές, ενώ μερικοί κατάφεραν να βρουν καταφύγιο στα γύρω σπίτια.

Ο Παπαδόπουλος κήρυξε στρατιωτικό νόμο, ενώ οι διαδηλώσεις συνεχίστηκαν. Υπήρχαν οδοφράγματα και πολλοί αστυνομικοί οι οποίοι επιτίθονταν στο πλήθος.
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, μέσα σε δυο μέρες 35-40 διαδηλωτές δολοφονήθηκαν ενώ 1100 τραυματίστηκαν.

Η 17η Νοέμβρη όσο τυχαία και εάν έγινε μέρα σύμβολο δεν παύει να μας θυμίζει ότι ένα μάτσο φοιτητές, 20-25 ετών προσπαθούσαν με νύχια και με δόντια να αλλάξουν τις ζωές τους.
Κατά καιρούς διάφοροι προσπάθησαν να θάψουν αυτή τη μέρα δημιουργώντας φήμες. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η φήμη που κυκλοφόρησε το Φεβρουάριο του 1974 ότι οι 300 φοιτητές της Νομικής που μπήκαν στο Πολυτεχνείο ήταν βαλτοί από τη Χούντα, ενώ ο Διονύσης Μαυρογένης, ένας από αυτούς φαινόταν ως υποστηρικτής και άνθρωπος της δικτατορίας που παρακίνησε τους υπόλοιπους. Τα πρόσωπα και το γεγονός του Πολυτεχνείου, αποκατέστησαν το όνομά τους μετά τα γεγονότα της Κύπρου και το πέσιμο του Παπαδόπουλου.
39 χρόνια μετά... ζει το Πολυτεχνείο;
του Ιάσωνα Τσέτσου

Τόσα χρόνια έχουν περάσει από την Εξέγερση του Πολυτεχνείου. Πάνω στον μύθο της Εξέγερσης ενάντια των συνταγματαρχών που βίαζαν καθημερινά τη χώρα μας επί επτά συναπτά έτη, χτίστηκε και το μεταπολιτευτικό οικοδόμημα. 39 χρόνια αργότερα η εποχή της μεταπολίτευσης βαίνει ήδη προς το τέλος της. Το ερώτημα είναι: ζει το Πολυτεχνείο; Ζει δηλαδή το δημοκρατικό ιδεώδες στις καρδιές των πολιτών; Το ιδεώδες δηλαδή εκείνο που παρέσυρε χιλιάδες τότε φοιτητές και πλήθος λαού σε μια τόσο αυθόρμητη και απελπισμένη ενέργεια με τόσο αμφίβολα αποτελέσματα; Η χούντα δεν έπεσε εξαιτίας του Πολυτεχνείου. Η εξέγερση του Πολυτεχνείου όμως, συνέβαλλε στην εδραίωση της δημοκρατικής αντίληψης μιας ολόκληρης γενιάς που μεσουράνησε κατά τη μεταπολιτευτική περίοδο. Σήμερα, η δημοκρατική αντίληψη ΖΕΙ;

Το χρονικό μιας Εξέγερσης
14η Νοεμβρίου 1973: Ξεκινούν γενικές συνελεύσεις φοιτητών το πρωί. 400 φοιτητές της Νομικής κατευθυνόμενοι προς το Πολυτεχνείο συγκρούονται με αστυνομικές δυνάμεις που είχαν δημιουργήσει κλοιό. 200-300 καταφέρνουν να μπουν στον χώρο του Πολυτεχνείου. Το μεσημέρι καταφθάνουν και φοιτητές της ΑΣΟΕΕ. Κόσμος συγκεντρώνεται έξω απ' το Πολυτεχνείο. Φωνάζουν συνθήματα. Η αστυνομία επεμβαίνει αλλά απωθείται μακριά από το σημείο. Το πλήθος δεν διαλύεται. Μέχρι το βράδυ, είχαν μαζευτεί περί τα 15.000 άτομα μέσα και έξω από τη σχολή. Εκλέγεται συντονιστική επιτροπή και δημιουργούνται ομάδες εργασίας (αναλαμβάνουν σίτιση, περιφρούρηση, ελέγχους κ.α.). Τα μεσάνυκτα οι πύλες κλείνουν και ο κόσμος αρχίζει να απομακρύνεται. Μέσα μένουν 3.000 φοιτητές και εργάτες. Κι άλλες συνελεύσεις. Τα πρώτα θωρακισμένα εμφανίζονται στις πλατείες Κάνιγγος και Κοτζιά. Αστυνομικές ομάδες περιπολούν στους γύρω δρόμους. Δεν υπάρχει καμία επέμβαση.

15η Νοεμβρίου 1973: Τίθεται σε λειτουργία ραδιοπομπός 250W στην Αίθουσα Μηχανολόγων του ΕΜΠ από τους ίδιους τους φοιτητές. Το σήμα έφτανε μέχρι τον Ωρωπό. Για την πρόκληση σύγχυσης η Αστυνομία δημιουργεί σταθμό στην γύρω περιοχή που μετέδιδε προβοκατόρικα και αναρχικά συνθήματα. Κόσμος συρρέει στο Πολυτεχνείο. Το μεσημέρι καταφθάνουν και άλλοι εργάτες ενώ αργότερα έρχονται αγρότες απ' τα Μέγαρα. Πράκτορες της ΚΥΠ παρεισφρύουν στον χώρο και προκαλούν ταραχές. Στις τέσσερις το απόγευμα οι αστυνομικές δυνάμεις απομακρύνονται και αρχίζει ο ανεφοδιασμός των καταληψιών. Όλο και περισσότεροι καταφτάνουν. Το βράδυ ο πομπός των φοιτητών καλεί σε γενική απεργία. Τα μεσάνυχτα 15.000 έχουν συγκεντρωθεί εντός και εκτός της σχολής.

16η Νοεμβρίου 1973: Οι συνελεύσεις ξεκινούν στις τρεις τα ξημερώματα. Η συντονιστική επιτροπή εκδίδει ανακοίνωση. Στην κατάληψη μπαίνουν και μαθητές. Η Αστυνομία κάνει ξανά την εμφάνισή της. Σπεύδουν εντός του χώρου έλληνες και ξένοι δημοσιογράφοι για ρεπορτάζ και συνεντεύξεις. Οι δρόμοι σε ακτίνα μισού χιλιομέτρου έχουν καταληφθεί από διαδηλωτές. Τουλάχιστον 20.000 άτομα. Αρχίζουν στις πέντε το απόγευμα οι συγκρούσεις με την Αστυνομία στην Κλαυθμώνος. Συγκεντρώσεις στις γύρω πλατείες. Ακούγονται πυροβολισμοί και γίνεται χρήση χημικών. Το πλήθος διαλύεται. Οι συγκρούσεις επεκτείνονται στην Πανεπιστημίου, τα Χαυτεία και την πλατεία Ταχυδρομείου. Ο πειρατικός σταθμός των φοιτητών κάνει έκκληση για φάρμακα και γάζες. Το βράδυ στήνονται τα πρώτα οδοφράγματα. Πολιορκούνται δημόσια κτήρια. Φωτιές σε Αλεξάνδρας και Πατησίων. Στις δέκα το βράδυ οι πρώτοι νεκροί. Η Αστυνομία ανοίγει πυρ και πετάει δακρυγόνα στους καταληψίες. Ελεύθεροι σκοπευτές στα γύρω κτήρια. Μέχρι τα μεσάνυχτα έχει ερημώσει το κέντρο της Αθήνας. Μονάδες τεθωρακισμένων κατευθύνονται προς το Πολυτεχνείο. Πολιτικές εξελίξεις και παρασκήνιο. Κλείνουν οι γύρω δρόμοι. Τανκς και στρατός στους δρόμους.

17η Νοεμβρίου 1973: Μία και σαρανταπέντε τα ξημερώματα τανκς έφτασαν μπροστά στην πύλη. Οι φοιτητές παρακαλούν τους στρατιώτες να έρθουν μαζί τους. Ο ραδιοφωνικός πομπός σιγεί. Καταληψίες κρέμονται απ' τα κάγκελα και τραγουδούν τον Εθνικό Ύμνο. Στις τρεις το άρμα ρίχνει την πύλη. Αστυνομικοί και ΛΟΚατζήδες εισβάλλουν στον χώρο του Πολυτεχνείου. Ακολουθούν συμπλοκές και κυνηγητό φοιτητών. Μισή ώρα αργότερα το Πολυτεχνείο έχει εκκενωθεί. Συλλαμβάνονται περί τα 1.000 άτομα. Αστυνομικοί και άρματα μάχης σκορπούν το θάνατο στους γύρω δρόμους. Ο απολογισμός: 23 επιβεβαιωμένοι νεκροί, 1.028 τραυματίες και άλλοι τόσοι περίπου συλληφθέντες.

Ο απολογισμός της Εξέγερσης
Η επταετής δικτατορία των συνταγματαρχών έληξε στις 23 Ιούλη του 1974. Από τότε ξεκινά η σύγχρονη μεταπολιτευτική περίοδος της Ελλάδας που φτάνει μέχρι και τις μέρες μας. Η δημοκρατία αποκαταστάθηκε και οι πολιτικοί κρατούμενοι ελευθερώθηκαν. Μια νέα εποχή ανέτειλε. Ένα χρόνο μετά, όσοι συμμετείχαν στην Εξέγερση θεωρούνταν ήρωες. Κάποιοι από αυτούς αναδείχθηκαν και εξαγόρασαν την «αντιστασιακή» τους δράση με θέσεις και δημόσια αξιώματα και κάποιοι άλλοι επέλεξαν να ζήσουν στην αφάνεια.

Όλοι αυτοί που εξαγοράστηκαν αναδείχθηκαν κυρίως με την άνοδο του ΠΑΣΟΚ στην εξουσία το '81. Κάποιοι από αυτούς ασχολήθηκαν με την πολιτική κι έγιναν βουλευτές, κάποιοι άλλοι εξαγόρασαν την πάλαι πότε αγωνιστική τους δράση με μια θέση στο Δημόσιο, άλλοι έγιναν «εργατοπατέρες» του συνδικαλιστικού κινήματος και τέλος, άλλοι μεσουράνησαν στον επιχειρηματικό τομέα. Όλοι όμως αυτοί (εάν εξαιρέσουμε τους λίγους που έμειναν στην αφάνεια) με τον ένα ή τον άλλο τρόπο βοήθησαν στην εδραίωση και στη διόγκωση του πελατειακού συστήματος.

Η αριστερόστροφη λογική που αναπτύχθηκε από το «βαθύ ΠΑΣΟΚ» κατά τη μεταπολιτευτική περίοδο καθώς και η δίψα για πλούτη κυρίως των μεγαλύτερων γενιών από την γενιά του Πολυτεχνείου, έγινε η αφορμή για την υπερ-διόγκωση του Δημόσιου τομέα, τα πολυάριθμα οικονομικά σκάνδαλα, την σταδιακή μείωση της παραγωγής και την αντικατάστασή της από την παροχή υπηρεσιών και γενικά, την εδραίωση της δημοσιοϋπαλληλικής νοοτροπίας και νωθρότητας που χαρακτηρίζει σύσσωμη την ελληνική κοινωνία μέχρι σήμερα. Ο κρατισμός και το πελατειακό σύστημα βασίστηκαν πάνω στις διδαχές όσων αγωνίστηκαν με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο ενάντια στη δικτατορία των συνταγματαρχών.

Όσοι συμμετείχαν στην Εξέγερση του Πολυτεχνείου πάλευαν για δημοκρατία, αξιοκρατία, κοινωνική δικαιοσύνη, σωστή και δωρεάν παιδεία και δουλειά για όλους. Τελικά, κράτησαν μόνο τη δημοκρατία και πέταξαν τα υπόλοιπα. Πελατειακό κράτος, κοινωνική αδικία, ιδιωτικοποίηση της παιδείας, ανεργία είναι μερικά απ' όσα «πέτυχαν».

Ζει το Πολυτεχνείο σήμερα ;
Το τελικό ερώτημα είναι, ζει το Πολυτεχνείο σήμερα ; Ζουν τα ιδανικά αυτά που οδήγησαν τότε φοιτητές και πλήθος λαού να κατεβούν στους δρόμους αυθόρμητα και να έλθουν σε ανοικτή αντιπαράθεση με τις δυνάμεις καταστολής της χούντας ; Σαφώς, δεν είναι ίδιες οι εποχές. Τότε υπήρχε ένας παραπάνω λόγος να αντιδράσει κανείς, υπήρχαν ιδέες και κινήματα να ακολουθήσεις, υπήρχε καθημερινή κρατική καταστολή και ο κοινωνικός αναβρασμός προϋπήρχε από τον Εμφύλιο. Ήταν άλλες οι εποχές.

Τώρα, όλοι οι πολίτες μπορούν να απολαύσουν τα αγαθά της Δημοκρατίας. Όσο και αν παραπαίει το δημοκρατικό πολίτευμα μπορείς να εκφραστείς ελεύθερα, να ακουστεί η φωνή σου. Είναι εντελώς ανόητοι και ανιστόρητοι όσοι μιλούν για «χούντα». Τα τελευταία τρία χρόνια μπορεί να έχει μειωθεί δραματικά το βιοτικό επίπεδο του μεγαλύτερου μέρους του πληθυσμού, μπορεί να έχουν παραλύσει θεσμοί και κράτος, αλλά το όλο σκηνικό δεν θυμίζει σε τίποτα τα προβλήματα που αντιμετώπιζε ο μέσος έλληνας πολίτης κατά την περίοδο της επταετίας. Μιλάμε για άλλη εποχή. Επιπλέον, τότε ο κόσμος ήταν πιο πολιτικοποιημένος και οι νέοι πιο μαχητικοί. Τώρα ο σύγχρονος τρόπος ζωής και τα πρότυπα που προβάλλονται απ' τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης έχουν αποπροσανατολίσει την κοινωνία από τους συλλογικούς της στόχους και έχουν αδρανοποιήσει τη νεολαία.

Τα αιτήματα λαού και φοιτητών κατά την κατάληψη του Πολυτεχνείου παραμένουν ακόμα στην επικαιρότητα και είναι πάντα διαχρονικά. Η μαχητικότητα όμως και η δημοκρατική συνείδηση έχουν εκλείψει από την ελληνική κοινωνία. Και όχι άδικα. Οι συγκυρίες οδήγησαν σ' αυτό. Επομένως, μπορούμε να πούμε πως το Πολυτεχνείο πέθανε στις συνειδήσεις των πολιτών. Τουλάχιστον για τους περισσότερους δεν λέει κάτι. Χρόνια τώρα θεωρείται κάτι σαν «εθνική επέτειος» η 17η του Νοέμβρη. Διοργανώνονται πορείες, ομιλίες κ.α. Κανείς όμως δεν κοιτάει την ουσία της Εξέγερσης. Το πάθος δηλαδή για δημοκρατία, ελευθερία και κοινωνική δικαιοσύνη. Το Πολυτεχνείο είναι πλέον νεκρό στη συνείδηση του λαού.

To learn more info on ΙΕΚ ΑΚΜΗ check out www.skai.gr/news/greece/article/217386/foitites-tou-iek-akmi-grafoun-gia-tin-epeteio-tou-polutehneiou/