Line 7: |
Line 7: |
| == Prima Quaestio: UTRUM HAEC DISTINCTIO BONA SIT: NECESSITATUM, ALIA TERMINORUM ET HABITUDINIS, ALIA HABITUDINIS TANTUM? == | | == Prima Quaestio: UTRUM HAEC DISTINCTIO BONA SIT: NECESSITATUM, ALIA TERMINORUM ET HABITUDINIS, ALIA HABITUDINIS TANTUM? == |
| | | |
− | === 1.1. Rationes pro === | + | ===Rationes pro=== |
| | | |
| Quod distinctio bona sit videtur sic. | | Quod distinctio bona sit videtur sic. |
Line 19: |
Line 19: |
| Probatio assumptae: aliquid enim dicitur alicui contingete, quia potest inesse [11va] et non inesse eidem manenti, et hoc modo album contingenter inest Sorti; alio modo dicitur aliquid contingere alii, quia, cum insit alicui, potest non inesse, cum illud, cui inest, sit corruptibile; ipso tunc manente non potest eidem non inesse; et hoc modo homo vel animal contingenter insunt Sorti<ref>Cf. [[John le Page]], Syncat., Braakhuis 240; [[Nicholas of Paris]] Syncat. Braakhuis 309, 8-14</ref>. | | Probatio assumptae: aliquid enim dicitur alicui contingete, quia potest inesse [11va] et non inesse eidem manenti, et hoc modo album contingenter inest Sorti; alio modo dicitur aliquid contingere alii, quia, cum insit alicui, potest non inesse, cum illud, cui inest, sit corruptibile; ipso tunc manente non potest eidem non inesse; et hoc modo homo vel animal contingenter insunt Sorti<ref>Cf. [[John le Page]], Syncat., Braakhuis 240; [[Nicholas of Paris]] Syncat. Braakhuis 309, 8-14</ref>. |
| | | |
− | === 1.2. Rationes contra === | + | === Rationes contra === |
| | | |
| Contra distinctionem sic arguitur. | | Contra distinctionem sic arguitur. |
Line 29: |
Line 29: |
| 3. Item. Destructo priori in genere causae materialis vel formalis, quae sunt causae ipsius esse rei, destruitur posterius. Sed habitudo terminorum est in ipsis terminis naturaliter existens, quare si non sint termini, non erit eorum habitudo, et similiter si non est necessitas terminorum, non est necessitas habitudinis eorumdem; quare distinctio nulla. | | 3. Item. Destructo priori in genere causae materialis vel formalis, quae sunt causae ipsius esse rei, destruitur posterius. Sed habitudo terminorum est in ipsis terminis naturaliter existens, quare si non sint termini, non erit eorum habitudo, et similiter si non est necessitas terminorum, non est necessitas habitudinis eorumdem; quare distinctio nulla. |
| | | |
− | === 2.1. Responsiones quorundam cum refutatione === | + | ===Responsiones quorundam cum refutatione=== |
| | | |
| De ista distinctione dicunt quidam quod bona est. Et ratio eorum est, quia, cum aliquid insit alicui contingenter eo quod potest inesse et non inesse eo manente, erit necesse esse quod opponitur isti contingenti secundum quod aliquid inest alicui et non potest non inesse ipso manente, ut album inest ei ipso manente: haec autem necessitas est necessitas habitudinis terminorum tantum. Aliter autem dicitur aliquid contingere alterum eo quod, cum possit non inesse illud quod eidem inerat, potest non inesse, licet ipso manente non possit non inesse, et necessitas quae opponitur isti contingenti erit secundum quod aliquid inest alicui et nullo modo potest non inesse: et haec est necessitas terminorum et habitudinis insimul; talis enim necessitas ponit et quod termini sint de necessitate sive res significatae per terminos et etiam quod habitudo eorum sit necessaria<ref>Cf. [[John le Page]], Syncat., Braakhuis 237-240; [[Nicholas of Paris]]., Syncat., Braakhuis 302-310.</ref>. | | De ista distinctione dicunt quidam quod bona est. Et ratio eorum est, quia, cum aliquid insit alicui contingenter eo quod potest inesse et non inesse eo manente, erit necesse esse quod opponitur isti contingenti secundum quod aliquid inest alicui et non potest non inesse ipso manente, ut album inest ei ipso manente: haec autem necessitas est necessitas habitudinis terminorum tantum. Aliter autem dicitur aliquid contingere alterum eo quod, cum possit non inesse illud quod eidem inerat, potest non inesse, licet ipso manente non possit non inesse, et necessitas quae opponitur isti contingenti erit secundum quod aliquid inest alicui et nullo modo potest non inesse: et haec est necessitas terminorum et habitudinis insimul; talis enim necessitas ponit et quod termini sint de necessitate sive res significatae per terminos et etiam quod habitudo eorum sit necessaria<ref>Cf. [[John le Page]], Syncat., Braakhuis 237-240; [[Nicholas of Paris]]., Syncat., Braakhuis 302-310.</ref>. |
Line 55: |
Line 55: |
| Quaeritur de veritate huius propositionis. | | Quaeritur de veritate huius propositionis. |
| | | |
− | ===1.1. Rationes contra=== | + | ===Rationes contra=== |
| | | |
| Et quod sit falsa videtur: | | Et quod sit falsa videtur: |
Line 69: |
Line 69: |
| 5. Item. Quod possibile est non esse, possibile est non inesse; sed animal possibile est non esse, ergo possibile est ipsum non inesse; non ergo de necessitate est. Haec igitur est falsa: ‘Omnis homo’ etc. | | 5. Item. Quod possibile est non esse, possibile est non inesse; sed animal possibile est non esse, ergo possibile est ipsum non inesse; non ergo de necessitate est. Haec igitur est falsa: ‘Omnis homo’ etc. |
| | | |
− | ===1.2. Rationes pro=== | + | ===Rationes pro=== |
| | | |
| Contrarium ostenditur sic: | | Contrarium ostenditur sic: |
Line 82: |
Line 82: |
| | | |
| | | |
− | ===2.1. Responsiones quorundam cum refutatione=== | + | ===Responsiones quorundam cum refutatione=== |
| | | |
| Ad istam orationem respondetur multipliciter. Quidam dicunt quod duplex est ex eo quod li ‘de necessitate’ potest dicere necessitatem absolutam, et sic est falsa, vel respectivam<ref> Cf. [[Roger Bacon]] ''Summ. dial.'' II, n. 369-371; Libera 261: “Necessitas absoluta est quae nullo adiuncto eget ad suam necessitatem, ut ‘omne totus est mains sua parte’. Respectiva est quae eget aliquo adiuncto, ut te sedere, dum sedes, est necessarium”; [[Nicholas of Paris]] ''Syncat.'', Braakhuis 211, 6-8: “Vel posset ad haec omnia dici quod duplex est necessitas, scilicet: absoluta [...] vel comparata, ut: te sedere, dum sedes, est necessarium”.</ref>. Primo modo ponit hominem esse de necessitate. | | Ad istam orationem respondetur multipliciter. Quidam dicunt quod duplex est ex eo quod li ‘de necessitate’ potest dicere necessitatem absolutam, et sic est falsa, vel respectivam<ref> Cf. [[Roger Bacon]] ''Summ. dial.'' II, n. 369-371; Libera 261: “Necessitas absoluta est quae nullo adiuncto eget ad suam necessitatem, ut ‘omne totus est mains sua parte’. Respectiva est quae eget aliquo adiuncto, ut te sedere, dum sedes, est necessarium”; [[Nicholas of Paris]] ''Syncat.'', Braakhuis 211, 6-8: “Vel posset ad haec omnia dici quod duplex est necessitas, scilicet: absoluta [...] vel comparata, ut: te sedere, dum sedes, est necessarium”.</ref>. Primo modo ponit hominem esse de necessitate. |
Line 97: |
Line 97: |
| Item. Potest dici quod haec: ‘Omnis homo etc.’ simpliciter est vera et probatio bona, et improbatio bene tenet usque ibi: ‘Sor de necessitate est animal, ergo Sor de necessitate est’; peccat enim per fallaciam secundum quid et simpliciter, ut visum est prius. | | Item. Potest dici quod haec: ‘Omnis homo etc.’ simpliciter est vera et probatio bona, et improbatio bene tenet usque ibi: ‘Sor de necessitate est animal, ergo Sor de necessitate est’; peccat enim per fallaciam secundum quid et simpliciter, ut visum est prius. |
| | | |
− | ===2.2. Ad rationes in oppositum=== | + | ===Ad rationes in oppositum=== |
| | | |
| Ad rationes in opposition dicendum: | | Ad rationes in opposition dicendum: |
Line 119: |
Line 119: |
| Et hoc est quaerere, utrum ad veritatem orationis affirmativae requiratur veritas rerum significatarum per terminos. | | Et hoc est quaerere, utrum ad veritatem orationis affirmativae requiratur veritas rerum significatarum per terminos. |
| | | |
− | ===1.1. Rationes pro=== | + | ===Rationes pro=== |
| | | |
| Et quod sic videtur: [36] | | Et quod sic videtur: [36] |
Line 143: |
Line 143: |
| Videtur igitur quod haec falsa sit: ‘Homo est animal, nullo homine existente’. | | Videtur igitur quod haec falsa sit: ‘Homo est animal, nullo homine existente’. |
| | | |
− | ===1.2. Rationes contra=== | + | ===Rationes contra=== |
| | | |
| Contrarium videtur. | | Contrarium videtur. |
Line 160: |
Line 160: |
| Probatio assumptae. Res extra animam se [12rb] ipsis uniuntur, ut animal se ipso homini unitur et asinus se ipso ab nomine dividitur, et non est aliquid secundum rem dividens huismodi res vel uniens eas, quia compositio et divisio est operatio rationis et apud animam solum est. Quare videtur quod veritas propositionis possit esse sine actuali existentia rerum. | | Probatio assumptae. Res extra animam se [12rb] ipsis uniuntur, ut animal se ipso homini unitur et asinus se ipso ab nomine dividitur, et non est aliquid secundum rem dividens huismodi res vel uniens eas, quia compositio et divisio est operatio rationis et apud animam solum est. Quare videtur quod veritas propositionis possit esse sine actuali existentia rerum. |
| | | |
− | ===2.1. Responsiones quorundam cum refutatione=== | + | ===Responsiones quorundam cum refutatione=== |
| | | |
| Solutio. Ad istam quaestionem non est facile respondere, cum enim circa hoc sic causata opinionum diversitas videtur in talibus ignorari. | | Solutio. Ad istam quaestionem non est facile respondere, cum enim circa hoc sic causata opinionum diversitas videtur in talibus ignorari. |
Line 182: |
Line 182: |
| == 4. QUAERITUR DE VERITATE HUIUS: ‘CAESAR EST HOMO, IPSO MORTUO’ == | | == 4. QUAERITUR DE VERITATE HUIUS: ‘CAESAR EST HOMO, IPSO MORTUO’ == |
| | | |
− | ===1.1. Rationes contra=== | + | ===Rationes contra=== |
| | | |
| Et videtur quod sit falsa: | | Et videtur quod sit falsa: |
Line 210: |
Line 210: |
| 8. Item. ‘Non est animal, ergo non est homo’ Probatio antecedentis: animatum differt ab inanimato motu et sensu, ut [43] est secundo ''De anima''<ref>Cf. [[Aristotle]], ''De anima.'' II 2, 413a20-25.</ref>; sed Caesar non sentit nec movetur, quare etc. | | 8. Item. ‘Non est animal, ergo non est homo’ Probatio antecedentis: animatum differt ab inanimato motu et sensu, ut [43] est secundo ''De anima''<ref>Cf. [[Aristotle]], ''De anima.'' II 2, 413a20-25.</ref>; sed Caesar non sentit nec movetur, quare etc. |
| | | |
− | ===1.2. Rationes pro=== | + | ===Rationes pro=== |
| | | |
| Quod autem sit vera videtur. | | Quod autem sit vera videtur. |
Line 230: |
Line 230: |
| 4. Item. Porphyrius dicit quod Sor semper est homo<ref>Cf. [[Porphyry]], Isag. 18, 10-15.</ref>. | | 4. Item. Porphyrius dicit quod Sor semper est homo<ref>Cf. [[Porphyry]], Isag. 18, 10-15.</ref>. |
| | | |
− | ===2.1. Responsio quorundam=== | + | ===Responsio quorundam=== |
| | | |
| Solutio. Ad hoc dicunt quidam quod vera est, sive Caesar sit sive non. Et ratio huius praecipua apud illos est, quia ad transmutationem rerum extra non sequitur transmutatio significationis dictionum, oratio enim et opinio immobilia perseverant ut est in ''Praedicamentis'', licet fiat transmutatio in rebus extra, et habitudo terminorum est ratione significatorum; et ita, sive Sor sit sive non, semper tamen remanet eorumdem eadem habitudo in subiciendo et praedicando, cum maneant eadem significata terminorum, nec oportet extra esse ad hoc, ut sit vera, nec est credendum quod ‘homo’ praedicetur de Caesare mortuo, quia illud nomen non est impositum ad cadaverum, sed aggregate ex carne et ossibus animato ex anima rationale: unde, licet repraesentet illud aggregatum, non tamen ponit illud. | | Solutio. Ad hoc dicunt quidam quod vera est, sive Caesar sit sive non. Et ratio huius praecipua apud illos est, quia ad transmutationem rerum extra non sequitur transmutatio significationis dictionum, oratio enim et opinio immobilia perseverant ut est in ''Praedicamentis'', licet fiat transmutatio in rebus extra, et habitudo terminorum est ratione significatorum; et ita, sive Sor sit sive non, semper tamen remanet eorumdem eadem habitudo in subiciendo et praedicando, cum maneant eadem significata terminorum, nec oportet extra esse ad hoc, ut sit vera, nec est credendum quod ‘homo’ praedicetur de Caesare mortuo, quia illud nomen non est impositum ad cadaverum, sed aggregate ex carne et ossibus animato ex anima rationale: unde, licet repraesentet illud aggregatum, non tamen ponit illud. |
| | | |
− | ===2.2. Ad rationes (1.1)=== | + | ===Ad rationes in oppositum=== |
| | | |
| Ad rationes in oppositum respondetur: | | Ad rationes in oppositum respondetur: |